Commissie ter regeling van de arbeidsrelatie zal schijnzelfstandigheid onderzoeken

Partijen kunnen samenwerken in het kader van een arbeidsovereenkomst of op zelfstandige basis. Hoge sociale en fiscale lasten maken mensen vindingrijk. Schijnzelfstandigheid houdt in dat iemand het statuut van zelfstandige aanneemt, terwijl hij in werkelijkheid prestaties levert onder het gezag van een werkgever. De Commissie ter regeling van de arbeidsrelatie zal onderzoeken of er in een bepaalde sector of beroep een probleem van schijnzelfstandigheid bestaat en zich uitspreken over individuele dossiers wanneer partijen twijfelen aan de aard van hun arbeidsrelatie.

Zelfstandige versus werknemer

De aard van een professionele samenwerking tussen twee partijen heeft belangrijke gevolgen op het vlak van het arbeidsrecht en het socialezekerheidsrecht. De Arbeidsrelatiewet van 27 december 2006 legt de principes vast om de aard van de arbeidsrelatie te bepalen. Het basisprincipe van de wet is dat de partijen vrij zijn om de aard van hun arbeidsrelatie te kiezen voor zover die niet strijdig is met de openbare orde of met de goede zeden. De kwalificatie die uit de feitelijke uitoefening van de arbeidsrelatie blijkt, krijgt voorrang. Om een arbeidsrelatie juist te kwalificeren, kijkt men naar vier algemene criteria: de wil van de partijen, de vrijheid om de werktijd te organiseren, de vrijheid bij de organisatie van het werk en de mogelijkheid om hiërarchische controle uit te oefenen.
De algemene criteria volstaan niet voor alle sectoren en beroepen (bv. in de bouw of de schoonmaak). Daarom kan de koning specifieke criteria uitvaardigen voor een bepaalde sector of voor één of meer beroepen. Bij het uitwerken van die specifieke criteria zal ook de Commissie ter regeling van de arbeidsrelatie een belangrijke rol spelen.

Opdrachten Commissie ter regeling van de arbeidsrelatie

De Commissie ter regeling van de arbeidsrelatie is begin dit jaar opgericht en heeft twee opdrachten.
Haar eerste opdracht, via de normatieve afdeling, zal er dus in bestaan de algemene criteria aan te vullen met specifieke criteria eigen aan een bepaalde sector en/of aan een beroep. Bij een probleem van schijnzelfstandigheid zal ze advies inwinnen bij de representatieve organen en voorstellen doen aan de bevoegde ministers.
Haar tweede opdracht, via de administratieve afdeling, is zich uitspreken over individuele dossiers. Deze afdeling is voor ondernemingen van groot belang. Partijen die twijfelen aan de aard van hun arbeidsrelatie, kunnen een bindend advies of sociale ruling vragen aan deze afdeling, d.w.z. bindend voor de RSZ (Rijksdienst voor Sociale Zekerheid), RSVZ (Rijksinstituut voor de sociale verzekeringen der zelfstandigen) en de sociale verzekeringsfondsen. De adviezen zijn drie jaar geldig. Beroep is mogelijk bij de arbeidsrechtbank. De administratieve afdeling kan geen beslissing nemen als de inspectie al een onderzoek is gestart naar het statuut, als de zaak al aanhangig werd gemaakt bij de rechtbank of de rechtbank zich al over de zaak heeft uitgesproken.

Belangrijk detail. De Commissie is opgericht maar nog niet samengesteld! We wachten nog op de benoeming van de leden van de kamers van de twee afdelingen. Van zodra de bevoegde minister de leden zal aanduiden, kan ze effectief starten met haar werkzaamheden.