Quota voor vrouwen in raden van bestuur

Een nieuwe wet verplicht beursgenoteerde ondernemingen om het aantal vrouwen in hun raad van bestuur tot minstens een derde uit te breiden. De verplichting gaat wel pas over zes jaar in zodat de bedrijven de komende jaren met deze regel rekening kunnen houden bij het vernieuwen van bestuursmandaten. Voor niet-beursgenoteerde bedrijven geldt de regel niet.

Genderdiversiteit in ondernemingen is een veelbesproken topic. In 2010 zetelden gemiddeld minder dan 10% vrouwen in de raden van bestuur van de Belgische beursgenoteerde bedrijven. Een wettelijk quotum is de enige manier om meer vrouwen in het selecte wereldje van bestuurders te krijgen (Wet 28 juli 2011, BS 14 september 2011).

Overheidsbedrijven

Overheidsbedrijven (Belgacom, bpost, Belgocontrol en de Nationale Loterij) hebben een voorbeeldfunctie. 1/3e van de bestuurders die zij aanduiden, moet een vrouw zijn. Dit quotum treedt in werking vanaf de eerste dag van het boekjaar dat aanvangt na 14 september 2011. 

Beursgenoteerde vennootschappen

In “grote” beursgenoteerde vennootschappen moet ten minste één derde van de leden van de raad van bestuur bestaan uit vrouwen. Is het aantal bestuurders van een ander geslacht kleiner dan één derde, dan moet de eerstvolgende bestuurder die wordt benoemd van dat geslacht zijn. De grote beursgenoteerde vennootschappen krijgen de tijd tot de eerste dag van het zesde boekjaar dat ingaat na 14 september 2011 om aan de regels te voldoen.
Is het aantal bestuurders van een ander geslacht op de eerste dag van het zevende boekjaar dat ingaat na 14 september 2011 nog kleiner dan één derde, dan moet de eerstvolgende algemene vergadering een raad van bestuur samenstellen die aan het quotum voldoet.

De sanctie op de niet-naleving van deze verplichting, is de schorsing van elk voordeel (financieel of ander) van de bestuurders dat is verbonden aan hun mandaat. Deze voordelen worden opnieuw toegekend op het ogenblik dat het 1/3-quotum is behaald.
In het oorspronkelijke voorstel zouden alle beslissingen van een raad van bestuur die niet voldoet aan de quota, nietig kunnen worden verklaard. De Raad van State benadrukte dat de nietigverklaringen gevaarlijk kunnen zijn voor het bedrijfsleven. Deze nietigverklaring is vervangen door een systeem waarbij de zitpenningen van de bestuursleden worden ingetrokken als de quota niet worden nageleefd. De beslissingen van raden van bestuur die de quota niet halen, blijven rechtsgeldig.

“Kleinere” beursgenoteerde ondernemingen en beursgenoteerde ondernemingen waarvan minder dan 50% van de aandelen zijn genoteerd, hebben tijd tot de eerste dag van het achtste boekjaar dat ingaat na 14 september 2011 om aan het 1/3-quotum te voldoen. Zijn er minder leden van een bepaald geslacht dan het quotum vereist, dan moet de eerstvolgende benoeming een bestuurder van dat geslacht zijn. Een benoeming die hiermee strijdig is, is nietig. Is het aantal bestuurders van een ander geslacht op de eerste dag van het negende boekjaar dat ingaat na 14 september 2011 nog kleiner dan één derde, dan moet de eerstvolgende algemene vergadering een raad van bestuur samenstellen die aan het quotum voldoet. Zo niet, wordt ook hier elk financieel of ander voordeel van de bestuurders geschorst. Die voordelen worden opnieuw toegekend op het ogenblik dat het 1/3-quotum is behaald.

Verklaring inzake deugdelijk bestuur

Beursgenoteerde vennootschappen zijn verplicht om in hun verklaring inzake deugdelijk bestuur, die is opgenomen in het jaarverslag, een overzicht op te nemen van de inspanningen die ze nemen om ervoor te zorgen dat ze het 1/3-quotum halen en dus de genderdiversiteit waarborgen.

Niet-beursgenoteerde vennootschappen

Niet-beursgenoteerde vennootschappen moeten niet voldoen aan de verplichting.
Het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen ondervroeg 714 niet-beursgenoteerde kmo's over dit thema. In 67 procent van deze ondernemingen zetelen één of meerdere vrouwen in de raad van bestuur. Eén vijfde van de ondernemingen geeft aan dat vrouwen nodig zijn in de bedrijfsvoering omdat zij andere accenten leggen en 89 procent vindt een mix van vrouwen en mannen in een raad van bestuur verrijkend. Belangrijke conclusie: niet het geslacht telt, maar wel de kennis en de ervaring. 81 procent van de kmo's is dan ook tegen de wettelijke quota over het verplicht aantal vrouwen in een raad van bestuur.